Inhoud

• Wat doet rotigotine en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik rotigotine gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

rotigotine

Rotigotine werkt hetzelfde als dopamine, een stof die van nature in de hersenen voorkomt.

Artsen schrijven het voor bij de ziekte van Parkinson en bij rusteloze benen (‘restless legs’).

Wat doet rotigotine en waarbij gebruik ik het?

Ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson kunnen de hersenen niet meer de juiste berichten versturen, bijvoorbeeld naar de spieren. Dit komt onder andere door een tekort aan dopamine in de hersenen. Dopamine is een boodschapperstof (‘neurotransmitter’) waardoor zenuwen in de hersenen met elkaar kunnen communiceren.

Verschijnselen
Er ontstaan bewegingsproblemen, zoals spierstijfheid, beven en loop- en spraakstoornissen. De verschijnselen van de ziekte van parkinson worden in de loop van de jaren steeds sterker. De ziekte is niet te genezen.

Behandeling
Er zijn voor de ziekte van Parkinson veel soorten medicijnen beschikbaar die een deel van de verschijnselen verminderen.

Het moment waarop u met medicijnen start, hangt af van uw lichamelijke klachten en van uw persoonlijke omstandigheden. De arts past een stappenplan toe, waarin verschillende behandelingen elkaar opvolgen. Elk medicijn heeft namelijk maar gedurende een bepaalde periode voldoende effect. Als het effect afneemt, krijgt u een andere dosering of medicijn.

De arts kan beginnen met rotigotine. Hij kan het ook combineren met het antiparkinsonmedicijn levodopa, als dat niet meer voldoende effect heeft. De arts zal de dosering langzaam opbouwen. Dat duurt meestal drie tot vier weken.

Werking
Rotigotine werkt als dopamine, de boodschapperstof waarvan bij de ziekte van Parkinson een tekort in de hersenen is.

De pleister brengt gedurende minstens 24 uur een constante hoeveelheid rotigotine in de huid. Daar wordt het medicijn in de bloedbaan opgenomen.
Het werkt goed bij een deel van de mensen met de ziekte van Parkinson. Binnen 6 tot 8 weken merkt u dat u minder stijf bent en makkelijker kunt bewegen.

Rusteloze benen

Verschijnselen
Bij rusteloze benen heeft u last van een kriebelend, jeukend, tintelend of pijnlijk gevoel in de benen, vooral in de kuiten, maar ook in dijen, voeten, handen en armen. Hierbij heeft u meestal een onbedwingbare neiging om dit lichaamsdeel te bewegen. Als u beweegt verdwijnt het gevoel.

De klachten treden meestal op in rust en dus vaak tijdens het slapen. Het bemoeilijkt het inslapen of u wordt al snel weer wakker.

Oorzaak
De oorzaak van deze klachten is niet bekend. Oudere mensen hebben er meer kans op. In zeldzame gevallen kunnen de klachten veroorzaakt worden door bloedarmoede, zwangerschap, diabetes, medicijnen of een te langzaam werkende schildklier.

Behandeling
In sommige gevallen kunnen de klachten verminderen met een warme douche of spierontspannende oefeningen voor het slapengaan. Het helpt vaak om geen coffeïne te gebruiken (dus geen koffie, thee, cola, chocola) of overdag minder lang achter elkaar rechtop te staan of zitten.

Als de klachten ernstig blijven kan de arts rotigotine voorschrijven. De arts zal de dosering langzaam opbouwen. Dat duurt ongeveer drie weken.

Effect
De pleister brengt gedurende minstens 24 uur een constante hoeveelheid rotigotine in de huid. Daar wordt het medicijn in de bloedbaan opgenomen.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Huidirritatie op de plaats waar u de pleister plakt. Plak de pleister daarom steeds op een andere plek. Anders kunt u last krijgen van jeuk, pijn, roodheid, branderig gevoel, bultjes en blaasjes.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Misselijkheid, braken en zelden verstopping, opgeblazen gevoel en gewichtsafname.

  Dit komt vooral de eerste paar dagen tot weken voor. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft. Mogelijk kan de arts u tijdelijk een medicijn tegen de misselijkheid voorschrijven, tot u gewend bent geraakt aan de dit medicijn.

• Slaperigheid, duizeligheid, hoofdpijn en zelden draaierigheid en vermoeidheid.

• Bij gebruik bij rusteloze benen: steeds vroeger op de dag last van rusteloze benen.

  Het is niet duidelijk of dit door het medicijn komt of dat de aandoening zelf erger wordt. Overleg met uw arts over aanpassing van de dosering of overstappen op een ander medicijn.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Slaapaanvallen. Dit komt vooral de eerste paar weken voor, als u nog aan dit medicijn moet wennen. Deze slaapaanvallen kunnen plotseling ontstaan, zonder dat u ze voelt aankomen.

  Ze duren van enkele minuten tot enkele uren.
  Rijd geen auto als u slaperig wordt van dit medicijn. Als u hier vaak last van heeft, overleg dan met uw arts over verlaging van de dosering.

• U kunt flauwvallen of duizelig worden bij opstaan, bijvoorbeeld uit bed of uit een stoel. Dit komt vooral de eerste paar weken voor, als u nog aan dit medicijn moet wennen.

  Zorg dat u langzaam opstaat uit liggende of zittende houding. Voelt u zich toch duizelig, dan kunt het best even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze klacht gaat meestal binnen enkele dagen tot weken over, als uw lichaam zich heeft ingesteld op dit medicijn. Raadpleeg uw arts als u na enkele weken nog steeds last heeft van duizeligheid of als u er veel last van heeft.

• Vasthouden van vocht. Dit merkt u bijvoorbeeld aan gewichtstoename of aan opgezwollen voeten en enkels.

  Als u veel last heeft van opgezwollen benen, kan het helpen om even te gaan liggen met de benen omhoog.

• Slaapstoornissen, zoals slapeloosheid en nachtmerries.

• Psychische klachten, zoals waanvoorstellingen (hallucinaties), prikkelbaarheid, opwinding, agressief gedrag en verwardheid. Vooral bij mensen die al psychische klachten hebben.
  Als u al psychische klachten heeft, zoals waanvoorstellingen of psychose, geef dan aan uw psychiater door dat u dit medicijn gaat gebruiken. Uw psychiater kan deze klachten extra in de gaten houden.

  Neem contact op met uw arts als u hier last van krijgt. Mogelijk moet de dosering worden aangepast.

• Vooral als u dit medicijn gebruikt in combinatie met het medicijn 'levodopa': onwillekeurige en onrustige bewegingen.

  Dit komt vooral voor op vaste tijdstippen, bijvoorbeeld vlak na inname van het medicijn. Als u deze medicijncombinatie al langer gebruikt kunnen deze ongewilde bewegingen ook onverwacht optreden. Raadpleeg uw arts. Mogelijk past uw arts de behandeling aan.

• Hartkloppingen en zeer zelden onregelmatige hartslag.

  Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan benauwdheid of een opgezwollen gezicht. Ga dan onmiddellijk naar een arts.

  In beide gevallen mag u dit medicijn daarna niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor rotigotine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Meer zin in vrijen, meer kans op verslaving, zoals overmatig kopen, gokken of medicijngebruik en eetbuien.

  Deze bijwerkingen gaan over na een verlaging van de dosis of als u met het medicijn stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

• Spierkrampen, pijn.

  Meestal is dit onschuldig, maar in zeer zeldzame gevallen kan dit medicijn de spieren aantasten, waardoor ook een nieraandoening kan ontstaan. Neem bij onverklaarbare spierpijn contact op met uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik rotigotine gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Pas op met andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar.
• Antipsychotica. Dit zijn medicijnen tegen wanen (u gelooft of denkt dingen die niet kloppen) en hallucinaties (u ziet, voelt of hoort dingen die er niet zijn). Antipsychotica verzwakken de werking van dit medicijn en verergeren zo de verschijnselen van de ziekte van Parkinson of van rusteloze benen. Andersom vermindert rotigotine de werking van antipsychotica. Overleg met uw arts als u weer last krijgt van wanen en hallucinaties of meer last van de ziekte van Parkinson of rusteloze benen.
• Bepaalde middelen tegen misselijkheid en braken: alizapride en droperidol. Deze kunnen de werking van dit medicijn tegengaan. De medicijnen domperidon en metoclopramide kunt u soms wel kortdurend gebruiken. Overleg hierover met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals vermoeidheid, slaperigheid, slaapaanvallen, duizeligheid, draaierigheid, flauwvallen, verwardheid en hallucinaties. Plotselinge slaapaanvallen voelen de meeste mensen niet aankomen. U mag NIET autorijden als u daar wel eens last van heeft.

U mag de eerste paar dagen dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto als de dosering omhoog gaat. Pas nadat u gedurende een paar dagen dezelfde dosering gebruikt, mag u weer autorijden. Na een paar dagen zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook de ziekte van Parkinson kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer’ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit middel en verhoogt de kans om plotseling in slaap te vallen. Ook als u niets van deze bijwerking heeft gemerkt, kunt u door het gebruik van alcohol suf worden en kunnen uw coördinatie- en beoordelingsvermogen afnemen.

Bovendien verhoogt alcohol de kans op maagklachten en versterkt het de kans op duizeligheid. Gebruik daarom liever geen alcohol als u dit middel gebruikt.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander middel.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Wel is bekend dat dit medicijn er voor kan zorgen dat de borstvoeding vermindert of zelfs stopt. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Haal de pleister uit het beschermende zakje en gebruik de pleister dan meteen.
• Verwijder de beschermstrook en breng de pleister aan op een droog, onbehaard huidgedeelte van buik, dij, heup, zij, schouder of bovenarm.
  Plak het niet op een beschadigde, rode of geïrriteerde huid. Druk de pleister gedurende minstens twintig seconden stevig aan met de palm van de hand.
• Plak een volgende pleister altijd op een andere plek. Wacht twee weken voor u een pleister op dezelfde plek aanbrengt. Zo heeft de huid voldoende tijd om te herstellen.
• Zorg ervoor dat huid met de pleister niet te warm wordt. Ga dus niet in een warm bad of naar de sauna en zorg dat de plek met de pleister niet in fel zonlicht komt. Anders kan de pleister loslaten.
• Laat de pleister per ongeluk los, druk hem opnieuw goed aan op dezelfde plaats. Als de pleister niet langer kleeft: plaats een nieuwe pleister. Plak de volgende pleister op het gebruikelijke tijdstip. Breng nooit tape of verband aan over de pleister om hem beter te laten plakken.
• Plak na gebruik de pleister dubbel met de kleeflaag naar binnen en stop hem weer in het afsluitbare zakje. Lever deze in bij de apotheek of doe de pleister bij het klein chemisch afval. Zorg ervoor dat kleine kinderen er niet bij kunnen komen. Spoel de gebruikte pleister NIET weg door de wc.

Let op: deze pleister bevat aluminium. Dit kan een probleem zijn bij bepaalde onderzoeken (MRI) of bij het toepassen van bepaalde apparatuur, zoals het AED apparaat bij hartstilstand. Verwijder dan eerst de pleister.

Wanneer?
Plak de pleister elke dag rond hetzelfde tijdstip. Dus bijvoorbeeld altijd ’s ochtends of ’s avonds.

Hoe lang?

Ziekte van Parkinson
Het kan 3 maanden duren voor duidelijk is of dit medicijn voldoende effect bij u heeft. Mocht u na 3 maanden onvoldoende effect merken, dan zal de arts overwegen over te stappen op een ander antiparkinsonmedicijn.

In de loop van de jaren verergert de ziekte en werkt dit medicijn minder goed. U merkt dat aan bewegingsproblemen vlak voor de inname of tussen twee innames. Of doordat u plotseling verstijft. Soms werkt het medicijn even helemaal niet meer. Uw arts zal daarom regelmatig het effect van dit medicijn met u bespreken. Mocht het effect afnemen, dan zal de arts uw behandeling aanpassen.

Rusteloze benen
Laat de pleister de hele dag zitten, ook al heeft u alleen ’s nachts last van rusteloze benen. Bemerkt u binnen drie maanden geen duidelijke verbetering? Overleg dan met uw arts of het zin heeft om door te gaan met de behandeling.
Overleg elk halfjaar met uw arts of u door moet gaan met de behandeling.
Neem eerder contact op met uw arts als de klachten juist verergeren.