Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet nifedipine en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik nifedipine gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
nifedipine
Nifedipine behoort tot de calciumblokkers. Het verwijdt de bloedvaten, verlaagt de bloeddruk en vermindert de zuurstofbehoefte van het hart.
Artsen schrijven het voor bij hoge bloeddruk, angina pectoris (hartkramp), en de ziekte van Raynaud. Soms schrijven ze het voor bij hoogteziekte, als weeënremmer bij dreigende vroeggeboorte, bij hik en bij pulmonale arteriële hypertensie.
Wat doet nifedipine en waarbij gebruik ik het?
Hoge bloeddruk
Verschijnselen
Mensen met een hoge bloeddruk voelen hier in het algemeen niets van. Hoge bloeddruk is ook geen ziekte, maar geeft meer kans op hart- en vaatziekten. Als de bloeddruk verhoogd is, stroomt het bloed te krachtig door de vaten. Dit is schadelijk voor de bloedvaten. Beschadigde bloedvaten vergroten de kans op een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding) en ernstige hartziekten, zoals hartkramp en hartfalen.
Werking
Calcium houdt de wand van de bloedvaten op spanning. Door het calcium te blokkeren ontspannen de bloedvaten zich en worden ze wijder. Het bloed kan daardoor beter doorstromen en de bloeddruk gaat omlaag. Door de lagere bloeddruk is er minder kans op hart- en vaatziekten, zoals een beroerte.
Behandeling
Bij de behandeling van een hoge bloeddruk kunnen artsen verschillende medicijnen voorschrijven. Vaak beginnen ze met een plastablet, een bètablokker en/of een ACE-remmer.
Als deze medicijnen niet kunnen worden gebruikt, kan de arts een calciumblokker voorschrijven. Ook als uw bloeddruk niet laag genoeg wordt met een plastablet, bètablokker of ACE-remmer, kan de arts besluiten een calciumblokker voor te schrijven.
Effect
Na 3 tot 6 weken is het volledige effect op de bloeddruk bereikt. Zelf merkt u hier niet veel van. U weet pas of het werkt bij een meting van uw bloeddruk. Toch is het belangrijk nifedipine elke dag in te nemen. Alleen dan kan dit medicijn u optimaal beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Behandeling van snelle stijging van de bloeddruk
Een plotselinge snelle stijging van de bloeddruk kan ontstaan tijdens of na een operatie, na een herseninfarct of hersenbloeding, bij andere hersenziekten of acute hartziekten.
Ook kan tijdens de zwangerschap de bloeddruk te hoog oplopen, waardoor een zogenaamde zwangerschapsvergiftiging (eclampsie) kan ontstaan. Ook pasgeborenen en kinderen kunnen door hersenziekten of hart- en vaatziekten plotseling een hoge bloeddruk krijgen.
Bij een snelle stijging van de bloeddruk kan de arts nifedipine voorschrijven, omdat het de bloeddruk snel omlaag brengt.
Lees meer over hoge bloeddruk . “Angina pectoris
Verschijnselen
Angina pectoris (hartkramp) is een hartaandoening met aanvallen van pijn of een beklemmend gevoel op de borst. Deze pijn kan uitstralen naar de arm, kaak, hals of schouder. De pijn ontstaat vooral op momenten dat het hart harder moet gaan werken: bijvoorbeeld bij inspanning, stress, emoties, een zware maaltijd of bij de overgang van warmte naar kou.
Oorzaak
De belangrijkste oorzaak van angina pectoris is een vernauwing van de bloedvaten die het hart van bloed voorzien (de kransslagaderen). Hierdoor komt er minder bloed naar de hartspier, dus ook minder zuurstof. Dit zuurstofgebrek veroorzaakt de klachten.
Werking
Als u meer dan 2 aanvallen van hartkramp per week heeft, schrijft uw arts medicijnen voor om de klachten te bestrijden. Meestal is dit een bètablokker, een medicijn dat de snelheid en de kracht waarmee het hart klopt, terugbrengt tot een aanvaardbaar niveau.
Als u geen bètablokkers verdraagt, kan de arts een calciumblokker voorschrijven, zoals nifedipine. Calciumblokkers verminderen de druk in de bloedvaten, waardoor het hart minder krachtig hoeft te pompen. Dit vermindert de kans op een angina pectoris-aanval.
Effect
Het effect merkt u doordat u minder last heeft van pijn op de borst, bijvoorbeeld bij het traplopen. Dit betekent echter niet dat u meteen meer inspannende activiteiten mag gaan doen. Uw lichaam moet hier weer langzaam aan wennen. Overleg hierover met uw arts.
Fenomeen van Raynaud
Bij deze aandoening verkrampen de bloedvaten in de huid als reactie op bijvoorbeeld kou of emoties. Dit merkt u vooral doordat u pijnlijke, koude vingers en tenen krijgt die bleek, rood of blauw kunnen worden. Nifedipine verwijdt de verkrampte bloedvaten.
Nifedipine vermindert het aantal en de ernst van de aanvallen met ongeveer de helft.
Hoogteziekte
Als u tijdens bijvoorbeeld bergsport of een bergvakantie te snel stijgt tot hoogtes boven 2500 meter, kunt u last krijgen van hoogteziekte. Dit komt doordat uw lichaam moet wennen aan de ijlere lucht. U bent dan kortademig en u heeft hoofdpijn.
Verschijnselen die ook veel voorkomen zijn een slechte eetlust, misselijkheid, slapeloosheid, duizeligheid, vermoeidheid, vochtophopingen in de longen en rond de enkels en verminderde aanmaak van urine.
Voorkomen
Het beste is hoogteziekte te voorkomen door langzaam te stijgen en telkens tijd uit te trekken om te wennen aan de nieuwe hoogte. Ook is het belangrijk veel te drinken.
Heeft u eenmaal hoogteziekte, dan kunt u bij milde verschijnselen minimaal één dag op dezelfde hoogte blijven. Zijn de verschijnselen ernstiger, dan is afdalen van levensbelang. Bij voorkeur zonder u verder in te spannen.
Behandeling
Soms is afdalen niet mogelijk, bijvoorbeeld vanwege het weer. In dat geval kan nifedipine helpen de verschijnselen te verminderen. Nifedipine helpt alleen bij vochtophopingen in de longen. Een enkele keer gebruiken mensen nifedipine om de vochtophopingen in de longen als gevolg van hoogteziekte te voorkomen. Dit is echter alleen zinvol bij mensen die bij eerdere bergbezoeken hier last van hebben gehad. Zij lopen namelijk meer kans het de volgende keer weer te krijgen.
Zwangerschap en kinderwens
Weeënremmer
Een normale zwangerschap duurt 38-42 weken, gerekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. Als er te vroeg tijdens de zwangerschap weeën ontstaan, kan het leven van het kind in gevaar komen. In dat geval kan de arts weeënremmende medicijnen voorschrijven, zoals nifedipine. Nifedipine ontspant de baarmoeder, waardoor de weeën afnemen of niet doorzetten. Hierdoor worden de levenskansen van de baby groter.
Pulmonale arteriële hypertensie
Bij pulmonale arteriële hypertensie is er sprake van een abnormaal hoge bloeddruk in de longvaten. Hierdoor wordt de hartfunctie aangetast. Het bloed wordt niet meer goed rondgepompt. U krijgt daardoor last van kortademigheid, u bent sneller moe en kunt last krijgen van pijn op de borst, flauwvallen en vocht in de benen.
Oorzaken
Pulmonale arteriële hypertensie kan aangeboren zijn of het gevolg zijn van een andere aandoening. Bijvoorbeeld een aangeboren hartafwijking of sclerodermie. Sclerodermie betekent letterlijk ‘harde huid’. De verharding is het gevolg van ontstekingen die littekenweefsel achterlaten.
Ook de onderliggende weefsels kunnen ontsteken, zoals de organen, bijvoorbeeld de bloedvaten, nieren, darmen en longen. Als deze verharding in het hartweefsel optreedt, zal het hart niet meer goed kunnen samentrekken. Hierdoor kan het bloed niet meer goed worden rondgepompt en ontstaat hartfalen.
Werking
Calcium houdt de wand van de bloedvaten op spanning. Door het calcium te blokkeren ontspannen de bloedvaten zich en worden ze wijder. Dit verlaagt de bloeddruk in de vaten van de longen.
Door deze effecten hoeft het hart minder druk op het bloed uit te oefenen dat naar de longen stroomt. Het hart hoeft dan minder hard te werken. Daardoor verminderen de verschijnselen van pulmonale arteriële hypertensie.
Behandeling
Pulmonale arteriële hypertensie is een ernstige ziekte. Vroeger was er geen behandeling mogelijk en was een longtransplantatie het enige redmiddel. Nu zijn er verschillende medicijnen, waaronder nifedipine.
De behandeling is nog niet genezend, maar er is de laatste jaren wel vooruitgang geboekt door verbetering van klachten en kwaliteit van leven.
Lees meer over pulmonale arteriële hypertensie . “Voortdurende hik
Oorzaak
Bij de hik trekt het middenrif (een spier tussen buik en longen) vanzelf samen. Het kan ontstaan door te snel eten of drinken, niet goed kauwen of door koolzuurhoudende dranken.
Ook alcohol kan de hik veroorzaken. De zenuwen in de keel en het middenrif worden hierdoor geprikkeld en het middenrif gaat samentrekken (krampen).
Soms hebben mensen met een aandoening van de longvliezen of de maag vaak de hik.
Meestal is de hik onschuldig, het gaat in het algemeen na korte tijd weer over. Een enkele keer houdt de hik echter verschillende dagen of langer aan. Dit kan leiden tot pijn in de borst en tot uitputting.
Behandeling
Rustig eten en drinken is de beste manier om hikaanvallen te voorkomen. Bij lang aanhoudende hik helpt nifedipine soms. Hoe dit middel werkt bij hik is niet bekend.
Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Opgezwollen enkels en onderbenen.
Dit komt door te veel verwijding van de bloedvaten in de benen. Meestal verdwijnt dit na enkele weken. Raadpleeg uw arts, als u er hierna nog steeds last er van heeft.
Hoofdpijn, warmtegevoel en blozen.
Ook dit komt door verwijding van de bloedvaten in de benen. Meestal verdwijnt dit na enkele weken. Raadpleeg uw arts als u er hierna nog steeds last er van heeft.
Draaierigheid en een licht gevoel in het hoofd.
Neem contact op met uw arts, als u hiervan last houdt.
Maagdarmklachten, zoals verstopping en zeer zelden misselijkheid, buikpijn, diarree en winderigheid. Zeer zelden zuurbranden. Mensen met chronische klachten van zuurbranden (reflux) kunnen meer klachten krijgen.
Overleg dan met uw arts.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Duizeligheid, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel.
Dit gaat in het algemeen over als uw lichaam zich heeft ingesteld op de lagere bloeddruk (binnen enkele dagen tot weken). Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt dan het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen.
Hartkloppingen, en verergering van hartkramp, vooral na in één keer stoppen van nifedipine.
Vermoeidheid
Slapeloosheid, depressiviteit, stemmingswisselingen, verwardheid en angstgevoelens.
Droge mond en tandvleesproblemen.
Hierdoor kunnen zich eerder gaatjes in uw gebit ontwikkelen. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond of een overmatige groei van het tandvlees. Laat eventueel de tandarts vaker uw gebit controleren.
Spierpijn, gewrichtspijn of spierkramp. Als u aan de spierziekte myasthenia gravis lijdt: u kunt meer last krijgen van deze aandoening.
Neem contact op met uw arts als u dat merkt.
Trillende handen, en een tintelend of doof gevoel in de ledematen.
Problemen met plassen, zoals vaak en veel plassen ook gedurende de nacht.
Borstvorming bij mannen en impotentie.
Als u last heeft van deze bijwerking, vraag dan advies aan uw arts. Mogelijk moet de dosering aangepast worden, of is een ander medicijn geschikter voor u.
Wazig zien, pijn in het oog.
Meestal gaat dit na enige dagen tot weken over. Blijft u er last van houden? Raadpleeg dan uw arts.
Verstopte neus, neusbloedingen en oorsuizen.
Raadpleeg uw arts, als u hier veel last van heeft.
Huiduitslag en jeuk. Als u de huidziekte psoriasis heeft: de klachten kunnen verergeren.
Neem in dat geval contact op met uw arts.
Dit middel kan de huid gevoeliger maken voor UV-licht (zon, zonnebank, UV-lamp). Blootstelling aan zonlicht, zelfs voor korte perioden, kan huiduitslag, jeuk, roodheid en andere verkleuringen van de huid of ernstige verbranding door de zon geven.
Begint u net met dit geneesmiddel? Blijf dan uit direct zonlicht, met name tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril, smeer zonnebrand op met sun-block van minimaal factor 15, gebruik lippenbalsem met minstens factor 15, ga niet onder de zonnebank. Als u een ernstige reactie op de zon krijgt, staak dan meteen met het gebruik en neem contact op met uw arts. U moet dan zo snel mogelijk overstappen op een ander middel.
Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.
Waarschuw dan een arts.
Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, jeuk en galbulten, soms treedt ook koorts op.
Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan benauwdheid of een opgezwollen gezicht, tong, lippen, mond of keel. Ook kan zeer zelden een ernstige huidafwijking ontstaan, met blaren op de huid of een vuurrode huid. Waarschuw dan direct een arts. In al deze gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor nifedipine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik nifedipine gebruiken met andere medicijnen?
Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.
De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.
- Andere bloeddrukverlagers. De bloeddruk kan te laag worden als u nifedipine samen met andere bloeddrukverlagers gaat gebruiken. Uw arts houdt hier rekening mee en zal in het begin een lagere dosering voorschrijven. Al naar gelang het effect zal de arts de dosis geleidelijk verhogen.
- Tacrolimus, een middel dat afweerreacties voorkomt. Door nifedipine kan de hoeveelheid tacrolimus in het bloed stijgen. Hierdoor zijn de bijwerkingen van tacrolimus sterker. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
- Bepaalde medicijnen voor een vergrote prostaat, namelijk de alfa-blokkers alfuzosine, doxazosine en terazosine. Deze kunnen in het begin van de behandeling de bloeddruk verlagen en duizeligheid veroorzaken. Nifedipine versterkt deze bijwerking. Deze wisselwerking is alleen van belang de eerste dagen dat u met een alfa-blokker begint. U kunt de alfa-blokker de eerste keren het beste ’s avonds innemen, als u al op bed zit, voor het geval u duizelig wordt. Als u een alfa-blokker met vertraagde afgifte gebruikt, kunt u de volgende ochtend duizelig worden bij het opstaan. Dit is na enkele dagen over.
- Cimetidine (maagmiddel), claritromycine en erytromycine (antibiotica), fluoxetine en fluvoxamine (antidepressiva) en fluconazol, itraconazol, ketoconazol en voriconazol (antischimmelmiddelen). Deze medicijnen kunnen de hoeveelheid nifedipine in het bloed verhogen. Hierdoor kan nifedipine meer bijwerkingen geven. Neem in dat geval contact op met uw arts.
- Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
Twijfelt u of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
autorijden?
De eerste dagen dat u nifedipine gebruikt, kunt u duizelig zijn. Dit komt doordat uw lichaam zich nog moet instellen op de lagere bloeddruk. Na enkele dagen is dat meestal weer over en is autorijden geen probleem.
alcohol drinken?
Alcohol verwijdt de bloedvaten, net als nifedipine. U kunt daardoor last krijgen van duizeligheid. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.
alles eten?
Bij dit medicijn kunt u beter niet te veel grapefruit eten, of grapefruitsap drinken. Dan is de kans op bijwerkingen namelijk groter.
- Wilt u grapefruitsap drinken? Drink niet meer dan 2 dagen per week een glas grapefruitsap. En wacht elke keer dat u grapefruitsap heeft gedronken ten minste 3 dagen totdat u weer grapefruitsap drinkt.
Dus: als u op maandag grapefruitsap drinkt, wacht dan tot donderdag met het opnieuw drinken van grapefruitsap. - Wilt u grapefruit eten? Eet niet meer dan 2 dagen per week 1 of 2 grapefruits. En wacht na elke keer dat u grapefruit hebt gegeten ten minste 3 dagen totdat u weer grapefruit eet.
Dus: als u op maandag grapefruit eet, wacht dan tot donderdag met het opnieuw eten van grapefruit.
Bent u gewend om veel of vaak grapefruits te eten, of grapefruitsap te drinken? Bespreek dit dan met uw apotheker of arts. Misschien is er een ander medicijn dat u kunt gebruiken dat wel goed samengaat met grapefruit(sap). Lees hier meer informatie over grapefruit en medicijnen.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Gebruik dit medicijn alleen na overleg met uw arts.
- Wilt u zwanger worden, of bent u korter dan 3 maanden zwanger? U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken in de eerste 3 maanden van de zwangerschap. Over het gebruik van dit medicijn bij kinderwens en in de eerste 3 maanden van de zwangerschap is nog te weinig bekend. Mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.
- Bent u langer dan 3 maanden zwanger? Bij gebruik van dit medicijn in de laatste 6 maanden van de zwangerschap bestaat een risico op bijwerkingen bij moeder en kind. Als dit middel gebruikt wordt in de laatste 6 maanden van de zwangerschap is dan ook extra controle nodig van moeder en kind.
Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Het is niet bekend of dit schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan de arts u een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
Hoe?
Neem de tabletten met vertraagde afgifte of de capsules heel in met een half glas water. In één keer doorslikken zonder te kauwen. De tabletten bevatten een speciaal afgiftesysteem, waarbij ze na inname constant een kleine hoeveelheid nifedipine afgeven. Als u ze kapotmaakt, werkt het speciale afgiftesysteem niet meer en krijgt u te veel nifedipine in één keer in uw lichaam.
Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
Tabletten met vertraagde afgifte: als u het 1 keer per dag gebruikt: bij voorkeur ’s ochtends. Als u het 2 keer per dag gebruikt: ’s ochtends en ’s avonds.
Capsules: als u het 4-6 keer per dag gebruikt: verdeel de doseringen zo goed mogelijk over de dag.
Gebruikt u dit medicijn bij de ziekte van Raynaud? En gebruikt u dit medicijn als u verwacht een pijnlijke aanval te krijgen? Neem het dan 2 tot 4 uur voordat u een aanval verwacht.
Hoe lang?
- Hoge bloeddruk. Een behandeling voor hoge bloeddruk is meestal langdurig. Als dit medicijn goed bij u werkt, moet u het waarschijnlijk uw leven lang gebruiken.
- Zwangerschapshypertensie (hoge bloeddruk die ontstaat in de tweede helft van een zwangerschap). De behandeling gaat door tot de bloeddruk weer normaal is. Dat is meestal binnen drie maanden na de bevalling.
- Angina pectoris (hartkramp). Waarschijnlijk moet u dit medicijn langdurig gebruiken. Overleg hierover met uw arts.
- Ziekte van Raynaud. Als het medicijn na drie maanden geen effect heeft, is het waarschijnlijk niet zinvol ermee door te gaan. Overleg hierover met uw arts.
- Hoogteziekte. Gebruik nifedipine vanaf drie dagen voordat u de bergen in gaat, totdat uw lichaam zich heeft aangepast aan de hoogte.
- Weeënremmer. Overleg met uw arts.
- Hik. Gebruik nifedipine zolang u klachten heeft. Als u geen verbetering van de klachten merkt, overleg dan met uw arts