Inhoud

• Wat doet midazolam en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik midazolam gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

midazolam

Midazolam behoort tot de benzodiazepinen. Het werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en beïnvloedt de overdracht van elektrische prikkels in de hersenen.

Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid, onrust, aanvallen van epilepsie en alcoholontwenning.

Wat doet midazolam en waarbij gebruik ik het?

Slapeloosheid

Verschijnselen
Van slapeloosheid wordt gesproken als iemand al enige tijd slecht slaapt én daardoor overdag niet goed functioneert. Slaapproblemen komen vaak voort uit spanningen of zorgen. Maar ook lichamelijke klachten als pijn of jeuk kunnen slapeloosheid veroorzaken.

Behandeling
Als u met slaapklachten bij uw arts komt, zal de arts meestal niet meteen een slaapmiddel voorschrijven. De arts zal eerst proberen om de oorzaak van de slaapklachten te verhelpen. Bijvoorbeeld met een pijnstiller als u last heeft van pijn. Of met rustgevende adviezen als u vooral door piekeren wakker blijft liggen. Enkele van deze adviezen zijn.

• Ga overdag of vroeg in de avond sporten.
• Doe een uur voor het slapen iets ontspannends.
• Doe geen dutjes overdag.
• Houd een vast ritme aan in de tijd dat u naar bed gaat en opstaat.
• Neem geen koffie ’s avonds.
• Neem geen alcohol om in te slapen.
• Neem 2 tot 3 uur voor het naar bed gaan geen vast voedsel.
• Zorg voor een rustige, koele slaapkamer en een lekker bed.
• Gebruik de slaapkamer niet als werk-, studeer- of tv-kamer.
• Als het slapen niet lukt, sta dan op en ga in een andere kamer iets anders doen. Ga pas weer naar bed als u moe bent.

Als deze maatregelen bij u niet helpen of niet mogelijk zijn, kan de arts gedurende enkele dagen dit medicijn voorschrijven.

Werking
Midazolam werkt spierontspannend, rustgevend en maakt suf. Het bevordert zo dat u in slaap valt.

Dit medicijn is vooral geschikt als u moeite heeft met inslapen. Dus niet als u verwacht vaak gedurende de nacht wakker te worden.

Effect
Meestal binnen een half uur tot één uur na inname wordt u slaperig en rustig. Zorg er daarom voor dat u thuis bent, geen ingewikkelde klussen meer moet doen en uw bed makkelijk kunt bereiken. De werking houdt meestal een aantal uren aan.

Dit slaapmiddel werkt alleen goed als u het af en toe gebruikt. Bijvoorbeeld om de drie dagen. Bij dagelijks gebruik neemt de werking af omdat uw lichaam aan het effect went.

Epilepsie

Verschijnselen
Epilepsie (vallende ziekte) is een aandoening van de hersenen waarbij een soort kortsluiting in de hersenen ontstaat. Dit gebeurt in aanvallen. De hersenen zijn dan even ontregeld, met bijvoorbeeld spiertrekkingen of bewusteloosheid als gevolg.

Oorzaak
Epilepsie kan allerlei oorzaken hebben, bijvoorbeeld zuurstofgebrek tijdens de geboorte, een hersenvliesontsteking, een ongeval, een beroerte en (zelden) een hersentumor. Meestal is de oorzaak echter onbekend en is er sprake van aanleg. De ziekte kan op elke leeftijd ontstaan maar begint meestal op de kinderleeftijd.

Behandeling
Als uw epilepsie-aanval langer duur dan vijf minuten, moet hij snel worden gestopt. Meestal wordt dit gedaan met een klysma met diazepam. Soms gebruikt men midazolam. Midazolam kan dan door mensen uit uw omgeving worden toegediend. 

Midazolam kan worden toegediend als neusspray of als injectie. Het kan ook worden toegediend via de wangzak. Midazolam wordt dan via de wangzak in het bloed opgenomen.

Werking
Midazolam beïnvloedt prikkels in de hersenen die epileptische aanvallen kunnen oproepen.

Midazolam als klysma werkt binnen 10 tot 20 minuten. Midazolam als injectie werkt binnen enkele minuten. De werking houdt 2 tot 4 uur aan.

Klachten in de laatste levensfase

Toepassing bij ernstig zieke mensen
Midazolam wordt gebruikt bij mensen die ernstig ziek zijn of op sterven liggen. Het wordt gegeven als zij zeer angstig, onrustig of verward zijn of veel pijn hebben.

Door dit medicijn worden zij kunstmatig in slaap gehouden. Door de korte werkingsduur van dit medicijn is het ook mogelijk tussentijds snel weer wakker te worden. Ook is het mogelijk dat mensen de hele nacht slapen en overdag een paar uur wakker zijn. 

Midazolam wordt dan meestal toegediend via een infuus of injectie.

Onrust

Bij onderzoeken of kleine ingrepen
Medische onderzoeken of kleine medische ingrepen kunnen soms zo onaangenaam zijn dat u er zeer onrustig onder bent. Dat bemoeilijkt de ingreep en verhoogt de pijn en het ongemak.

Met dit medicijn kunt u een onderzoek of ingreep meer ontspannen ondergaan. Dit medicijn werkt bovendien spierverslappend wat een bijkomend voordeel is bij bepaalde ingrepen. Bijvoorbeeld als een slang moet worden ingebracht bij een endoscopie.

De tablet werkt binnen een half uur tot één uur. De injectie werkt binnen tien minuten. De werking houdt meestal een aantal uren aan.

Bij ernstige opwinding of onrust
Dit medicijn wordt soms gegegeven als u erg opgewonden of onrustig bent. Dit kan zo ernstig zijn dat u en een gevaar bent voor uzelf en voor de omgeving. De hulpverlener zal eerst proberen u tot kalmte te brengen. Als dit niet lukt, kan de hulpverlener u een middel geven om rustiger te worden, zoals midazolam.

Dit medicijn wordt dan toegediend via een injectie. De injectie werkt binnen tien minuten.

Alcoholontwenning

Verschijnselen
Als u verslaafd bent aan alcohol en hiermee wilt stoppen, kunt u last krijgen van ontwenningsverschijnselen, zoals overmatig zweten, misselijkheid, hoofdpijn, prikkelbaarheid, angst, versnelde hartslag, trillen, slapeloosheid, hallucinaties en epileptische toevallen.

Behandeling
Midazolam wordt gebruikt om gedurende de eerste paar dagen na het stoppen deze ontwenningsverschijnselen te verminderen.

Werking
Midazolam werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en kan epileptische toevallen voorkomen. Hierdoor verminderen ontwenningsverschijnselen, zoals angst, paniek, trillen, versnelde hartslag, zweten en slapeloosheid. U vermindert ook de kans op een epileptisch aanval.

Het effect begint binnen een half uur tot één uur na toediening en houdt aantal uren aan.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Regelmatige bijwerkingen, zelden ook nog de volgende dag.

Soms voorkomende bijwerkingen, zelden ook nog de volgende middag bij gebruik als slaapmiddel.

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Slaperigheid, sufheid en vermoeidheid.

  Hierdoor zijn uw reactie- en concentratievermogen verminderd, waardoor u een grote kans heeft op ongelukken. U heeft bijvoorbeeld meer kans te vallen als u 's nachts uit bed moet om naar het toilet te gaan. Ongelukken kunnen bijvoorbeeld ook plaatsvinden: in het verkeer, bij het beklimmen van een ladder, bedienen van apparaten of bij bewakings- en controlewerkzaamheden.

• Prikkelend of stekend gevoel in de neus, na gebruik van de neusspray.

  Prikkelend of stekend gevoel in de neus direct na toediening. Verder een loopneus of soms pijn aan de neus.

• Irritatie van de ogen en tranende ogen, na gebruik van de neusspray.

  Irritatie van de ogen en tranende ogen direct na toediening. Deze bijwerkingen zijn voorbijgaand. Raadpleeg uw arts als ze blijven bestaan.

• Irritatie in de keel, na gebruik van de neusspray.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Verminderde coördinatie

  Hierdoor kunt u onhandig zijn in uw bewegingen en moeite hebben duidelijk te spreken (te articuleren).

• Spierzwakte, krachteloos gevoel in spieren.

  Mensen met myasthenia gravis (een ernstige spierziekte) kunnen meer last krijgen van deze ziekte. Raadpleeg uw arts bij verergering van de klachten (zoals algemene spierzwakte, dubbelzien, dichtvallende oogleden, moeite met slikken, kauwen of ademhalen).

• Wazig zien of dubbelzien.

  Dit komt door een tijdelijk effect op de oogspieren.

• Incontinentie voor urine of juist moeilijk kunnen plassen.

  Deze bijwerkingen ontstaan door onvoldoende beheersing van de blaasspier.

• Snurken door verslapping van de huig.

  Heeft u tijdens uw slaap wel eens last heeft dat uw adem korte tijd stilvalt (slaapapneu)? U kunt hier door dit medicijn meer last van krijgen. Neem contact op met uw arts als u dat merkt.

• Vallen

  Dit komt doordat dit medicijn ook de coördinatie vermindert. Vooral ouderen en mensen met spierziekten hebben hier kans op. Ook mensen met Parkinson lopen meer risico. Overleg met uw arts als u dit merkt. 

• Trager denken, geheugenproblemen, moeilijker kunnen concentreren, minder alert zijn, in de war zijn (verwardheid).

  Deze klachten kunnen toenemen als u dit medicijn langere tijd gebruikt.

• Afname gevoelens

  Dit middel vlakt niet alleen emoties zoals angst en spanning af, maar ook positieve, zoals blijdschap en tevredenheid. Ook uw betrokkenheid bij en inlevingsvermogen in anderen kan verminderen.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmstoornissen, zoals misselijkheid, verstopping en diarree, droge mond of juist extra speekselvorming, en problemen met slikken.

• Veranderde eetlust

  Meer of juist minder trek. Hierdoor ook veranderingen in het lichaamsgewicht.

• Hoofdpijn en duizeligheid.

  Deze bijwerkingen verdwijnen meestal na enige tijd als u gewend bent geraakt aan het medicijn.

• Geheugenverlies

  Geheugenverlies van gebeurtenissen die plaatsvinden tijdens gebruik van dit medicijn. Bijvoorbeeld gebeurtenissen in de nacht.

• Zweten en hartkloppingen.

• Droge ogen

  Vooral mensen met contactlenzen kunnen last krijgen van droge ogen.

• Huiduitslag en jeuk.

  Meestal is dit onschuldig, maar (zeer zelden) kunnen de verschijnselen ernstig zijn. Raadpleeg uw arts als de uitslag er ongewoon uitziet, als u er last van heeft, of als u ook koorts of blaren krijgt.

• Afhankelijkheid

  U kunt last krijgen van ontwenningsverschijnselen als u stopt met het gebruik na enkele dagen achter elkaar gebruik. Bouw daarom altijd geleidelijk af als u dit middel langer dan 2 weken heeft gebruikt.

• Verminderde werkzaamheid

  Als u dit medicijn gedurende meer dan 2 weken elke dag gebruikt. Het medicijn werkt dan niet meer of werkt minder goed om te slapen. Gebruik dit medicijn daarom alleen af en toe of voor periodes van maximaal 2 weken.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Nachtmerries

  Meestal in de vroege ochtend.

• Onrust en prikkelbaarheid

  Dus tegenovergestelde verschijnselen dan u van dit medicijn zou verwachten. Vooral kinderen en ouderen zijn gevoelig voor deze bijwerkingen. Raadpleeg bij deze verschijnselen de arts. Mogelijk is een lagere dosering of een ander middel nodig.

• Waandenkbeelden en hallucinaties

  U kunt dingen gaan denken of geloven die niet kloppen (waandenkbeelden) of zien, horen en voelen die er niet zijn (hallucinaties). Vooral ouderen zijn gevoelig voor deze bijwerkingen. Raadpleeg bij deze verschijnselen de arts. Mogelijk is een lagere dosering of een ander middel nodig.

• Depressieve gevoelens

  Depressieve gevoelens kunnen aan het licht komen.

• Minder zin in seks.

• Problemen met ademhalen.

  Bij mensen met de longziekte COPD kunnen de ademhalingsklachten toenemen. Overleg hierover met uw arts.

• Een ernstige allergische reactie die kan leiden tot een myocardinfarct (Kounis-syndroom)

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik midazolam gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Dan kan midazolam nog langer dan 3 dagen doorwerken. U kunt dan bijvoorbeeld nog langer geen autorijden.
• Sommige medicijnen tegen hiv (virus waar u aids van kunt krijgen) en hepatitis C (een vorm van leverontsteking). Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking en bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Door de volgende medicijnen kan de hoeveelheid midazolam in het bloed stijgen. Hierdoor zijn de werking en de bijwerkingen, zoals sufheid, sterker. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen. Misschien kan deze u een medicijn voorschrijven dat deze wisselwerking niet heeft.

• Fluvoxamine, een antidepressivum.
• De medicijnen bij hart- en vaatziekten verapamil en diltiazem.
• De antibiotica erytromycine en claritromycine.
• De medicijnen tegen schimmelinfecties itraconazol, ketoconazol, fluconazol, posaconazol en voriconazol.
• Het maagmiddel cimetidine.

De volgende medicijnen verminderen de werking van midazolam. Uw arts zal hiermee rekening moeten houden bij het bepalen van de dosering. Misschien kan de arts u een medicijn voorschrijven dat deze wisselwerking niet heeft.

• De medicijnen tegen epilepsie fenytoïne, carbamazepine, barbituraten zoals fenobarbital, primidon. Sommige van deze medicijnen worden ook gebruikt bij pijn door schade aan een zenuw (zenuwpijn) of manische depressiviteit.
• De medicijnen tegen tuberculose rifabutine en rifampicine.
• Sint-janskruid (hypericum), een kruidenmiddel tegen depressieve klachten. Overleg met uw arts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Wilt u weten of u met dit medicijn mag autorijden? Beantwoord dan de vragen in het schema hieronder.

Let op: als u epilepsie heeft, mag u vaak niet autorijden. Of u mag autorijden, hangt af van bepaalde keuringseisen. Overleg hierover met uw arts. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde ziektes? Kijk dan op de website van het CBR.

*Let op: Gebruikt u dit middel als slaapmiddel? Het werkt dan alleen goed als u het af en toe gebruikt. Bij dagelijks gebruik neemt de werking af. Uw lichaam went dan aan het effect.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema ‘Medicijnen in het verkeer‘ lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Beperk het gebruik van alcohol en drink het liever niet. Door dit medicijn reageert u veel sterker op alcohol dan u gewend bent. Bovendien versterkt alcohol de bijwerkingen van dit medicijn, zoals sufheid en een verminderde coördinatie.

alles eten?

Bij dit medicijn kunt u beter niet te veel grapefruit eten, of grapefruitsap drinken. Dan is de kans op bijwerkingen namelijk groter.

Advies: niet meer dan 2 dagen per week grapefruit (sap) met ten minste 3 dagen ertussen.

• Wilt u grapefruitsap drinken? Drink niet meer dan 2 dagen per week een glas grapefruitsap. En wacht elke keer dat u grapefruitsap heeft gedronken ten minste 3 dagen totdat u weer grapefruitsap drinkt.
• Wilt u grapefruit eten? Eet niet meer dan 2 dagen per week 1 of 2 grapefruits. En wacht na elke keer dat u grapefruit hebt gegeten ten minste 3 dagen totdat u weer grapefruit eet.
  Dus: als u op maandag grapefruit eet, wacht dan tot donderdag met het opnieuw eten van grapefruit.

Bent u gewend om veel of vaak grapefruits te eten, of grapefruitsap te drinken? Bespreek dit dan met uw apotheker of arts. Misschien is er een ander medicijn dat u kunt gebruiken dat wel goed samengaat met grapefruit(sap). Voor meer informatie kunt u hier de folder downloaden.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent. Of als u dit binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker wat de risico’s van dit medicijn zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Wel is bekend dat bij gebruik voor lange tijd tijdens de laatste 3 maanden van de zwangerschap (3e trimester) kunnen bij de baby ontwenningsverschijnselen ontstaan. En bij gebruik in een hoge dosis vlak voor de bevalling kan uw kind na de geboorte zo versuft en slap zijn dat het moeite heeft met ademhalen. Gebruik dit medicijn daarom alleen als het echt nodig is. Zo kort mogelijk en in een lage dosis. Weeg samen met uw arts de ernst van uw ziekte af tegen het risico voor het kind. Mogelijk kunt u (tijdelijk) een ander medicijn gebruiken.

Eenmalig gebruik tijdens een epilepsie-aanval is mogelijk. Overleg hierover met uw arts.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het kan dan bijwerkingen bij het kind geven. Mogelijk kan uw arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten

• Neem de tabletten in met een glas water.

Drank

• De drank omschudden voor gebruik.
• Gebruik voor het afmeten van de juiste hoeveelheid een maatbekertje, maatlepel of doseerspuitje.

Neusspray

• Bij een epilepsie-aanval zal een gezinslid, verzorger of arts de neuspray bij u toedienen.
• Midazolam multi-dose neusspray: wordt de spray voor het eerst gebruikt? Dan moet het pompje een paar keer worden ingedrukt in de lucht. De spraykamer kan zich dan vullen met de oplossing. De volgende keren is dit niet meer nodig. Behalve als u de neusspray langer dan 1 week niet heeft gebruikt.
• Houd het hoofd rechtop.
• Breng de tuit in één neusgat en druk het andere neusgat dicht.
• Druk het pompje één keer in.
• Maak na gebruik de tuit goed schoon met lauw water en sluit de flacon goed af.

Download het instructieblad midazolam unit-dose neusspray.

Of download het instructieblad midazolam multi-dose neusspray.

Vloeistof voor in de wangzak

• Bij een epilepsie-aanval zal een gezinslid, verzorger of arts deze vloeistof bij u toedienen.
• Gebruik een ampul met injectievloeistof.
• Gebruik een spuit met naald om de juiste hoeveelheid vloeistof uit de ampul te zuigen.
• Verwijder de naald van de spuit.
• Spuit de vloeistof langzaam in de wangzak. De vloeistof mag niet uit de mond komen.
• Wrijf de vloeistof met vingers over het laagje huid met slijm (slijmvlies) van de wang.

Injectie of infuus

• Injecties of een infuus worden toegediend door een arts of verpleegkundige.

Wanneer?

Slapeloosheid
Neem het medicijn ongeveer een halfuur voor u wilt gaan slapen in. Neem het alleen als u na inname minstens zeven uur de tijd heeft om te slapen. Als u voor die tijd wakker moet worden zult u nog te veel last van de versuffende werking hebben.

Medische ingrepen of onderzoeken
Uw arts heeft aangegeven hoeveel tijd van te voren u dit medicijn moet innemen. Bij de tabletten is dat vaak een half uur voorafgaand aan de ingreep of het onderzoek. Een injectie werkt binnen vijf minuten.

Epilepsie
U moet dit middel gebruiken als de epilepsie-aanval langer dan vijf minuten duurt.

Hoe lang?

Slapeloosheid
Als u dit middel af en toe eens gebruikt kan het u goed helpen met slapen.

Gebruikt u het bijna elke nacht, dan is het effect na enkele weken weg. Gebruik het daarom alleen in bijzondere situaties.
Bij dagelijks gebruik gedurende 1 week, heeft u kans op ‘ontwenningsslapeloosheid’. Uw lichaam verwacht het effect van dit medicijn om in slaap te vallen. Gebruik het daarom alleen af en toe en nooit meer dan enkele dagen achter elkaar.

Epilepsie
Meestal stopt de aanval als u dit middel één keer gebruikt. Soms is het nodig dit middel nog een keer te gebruiken. Als de aanval niet stopt, moet u naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis wordt u verder behandeld.