Medische Encyclopedie
Inhoud
- Wat doet dydrogesteron en waarbij gebruik ik het?
- Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
- Mag ik dydrogesteron gebruiken met andere medicijnen?
- Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
- Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
- Hoe gebruik ik dit medicijn?
dydrogesteron
Dydrogesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Dit heeft ongeveer een zelfde werking als het natuurlijke progesteron. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.
Artsen schrijven dit medicijn voor bij abnormaal vaginaal bloedverlies, stoornissen tijdens de menstruatiecyclus en menstruatieklachten. En bij endometriose, overgangsklachten en verminderde vruchtbaarheid. Het wordt ook gebruikt om miskramen te voorkomen als u deze eerder heeft gehad. Of als een miskraam opeens dreigt. En soms om depressie te voorkomen na een bevalling.
Wat doet dydrogesteron en waarbij gebruik ik het?
Abnormaal vaginaal bloedverlies
Als de menstruatie onregelmatig is, veel heviger is of op andere momenten komt dan normaal, is er sprake van abnormaal bloedverlies.
Oorzaak
Progestageenhormonen spelen samen met oestrogeenhormonen een belangrijke rol bij de menstruatiecyclus. De balans tussen deze hormonen is belangrijk. Bij een verstoring kan de cyclus onregelmatig worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de overgang. Dan neemt de aanmaak van oestrogeenhormoon geleidelijk af.
Abnormaal bloedverlies kan ook ontstaan door vleesbomen in de baarmoeder. Of door andere aandoeningen van de baarmoeder, zoals infecties, maar soms is er geen oorzaak voor te vinden. Door het overmatige bloedverlies kan op den duur bloedarmoede ontstaan. Hierdoor voelt u zich vaak moe.
Behandeling
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Als u geen kinderwens heeft, kunt u een spiraaltje met levonorgestrel gebruiken of een anticonceptiepil. Dit maakt het bloedverlies minder. Als u geen hormonen wilt gebruiken, kan de arts een pijnstiller van het NSAID-type voorschrijven, bijvoorbeeld ibuprofen. Dit vermindert ook de hoeveelheid bloed tijdens een menstruatie. Eventueel kan de arts ook tranexaminezuur voorschrijven.
Bij zeer hevig bloedverlies, bijvoorbeeld door vleesbomen, kan de arts een progestageenhormoon voorschrijven, zoals dydrogesteron.
Werking
Dydrogesteron kan een onregelmatige cyclus regelmatig maken en overvloedig bloedverlies verminderen. Bloedingen worden minder heftig, korter en minder pijnlijk dan een gewone menstruatie. Meestal schrijft de arts u het 14 dagen lang per vier weken voor. Als u na 14 dagen stopt ontstaat een bloeding. Dit is geen echte menstruatie, maar een onttrekkingsbloeding.
Effect
U moet dit medicijn meestal een paar maanden gebruiken voordat u weet of het goed werkt.
Stoornissen tijdens de menstruatiecyclus
Progestageenhormonen spelen samen met oestrogeenhormonen een belangrijke rol bij de menstruatiecyclus. De balans tussen deze hormonen is belangrijk. Als deze wordt verstoord kan de menstruatie uitblijven. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij extreem gewichtsverlies, of juist sterke gewichtstoename, of bij het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Of bij de overgang, stress, goedaardige gezwellen in de hypofyse (een deel van de hersenen) of bepaalde chronische ziekten. Maar soms is er geen directe oorzaak voor te vinden.
Behandeling
Als er geen directe oorzaak te vinden is, en u ook niet zwanger kunt zijn, kan de arts u voorstellen om een progestageenhormoon te gebruiken als test, zoals dydrogesteron. U moet dit medicijn dan 14 dagen lang gebruiken. Als u na stoppen van dydrogesteron een onttrekkingsbloeding krijgt binnen 7 dagen, is de test positief. Dit betekent dat u in principe een normale cyclus kunt hebben. Soms kan het een tijdje duren voordat de cyclus zich dan vanzelf herstelt.
Menstruatieklachten
Tijdens de maandelijkse bloeding trekt de baarmoeder zich samen. Dit kan pijnlijke steken of kramp in de onderbuik geven. Soms heeft u ook een doffe pijn in de rug en spierpijn. Menstruatiepijn duurt een paar uren tot een paar dagen. Bij sommige vrouwen is de pijn zo sterk dat ze hun normale activiteiten niet kunnen voortzetten.
Behandeling
Meestal voldoet een pijnstiller om de pijn te verminderen, bijvoorbeeld paracetamol of een pijnstiller van het NSAID-type. Ook kan het gebruik van de anticonceptiepil de klachten van een pijnlijke menstruatie verminderen. Als deze middelen onvoldoende helpen kan de arts dydrogesteron voorschrijven.
Werking
Dydrogesteron vermindert de klachten van een pijnlijke menstruatie. Er zijn verschillende manieren om het te gebruiken. Uw arts kan voorschrijven om het vanaf dag 5 tot en met dag 24 te gebruiken. Of om het vanaf dag 15 tot en met dag 24 te gebruiken. Na stoppen van dydrogesteron ontstaat een op een menstruatie lijkende onttrekkingsbloeding, die minder pijnlijk en korter is.
Effect
De werking bij menstruatiepijn kan wat langer op zich laten wachten. U moet dit middel meestal een aantal maanden gebruiken voordat u weet of het goed werkt.
Endometriose
De baarmoeder is van binnen met een slijmvlies bekleed. Dit slijmvlies heet endometrium. Bij endometriose zit er weefsel dat daarop lijkt ook buiten de baarmoeder. Bijvoorbeeld in de buikholte, rond de darmen, de eierstokken, blaas of op het buikvlies.
Verschijnselen
Het slijmvlies buiten de baarmoeder doet ook mee met de menstruatiecyclus. Daardoor ontstaan kleine bloedingen in de buikholte die pijn kunnen veroorzaken. Ook kunnen er littekens en verklevingen ontstaan. Die kunnen tijdens de menstruatie, maar ook daarvoor of daarna, buikpijn geven. Soms is endometriose een oorzaak van ongewilde kinderloosheid.
Behandeling
Soms helpt het om een pijnstiller te gebruiken, bijvoorbeeld paracetamol of een pijnstiller van het NSAID-type, bijvoorbeeld ibuprofen. De buikpijn kan door het gebruik van progestageenhormoon verminderen. Bij zeer hevige klachten kan de gynaecoloog een kijkoperatie doen en de slijmvliesplekken weghalen.
Werking
Progestageenhormonen zoals dydrogesteron verminderen de hoeveelheid van het weefsel dat op baarmoederslijmvlies lijkt op de endometrioseplekken. Daardoor vermindert de pijn. Uw arts kan u voorschrijven dydrogesteron te gebruiken vanaf dag 5 tot en met dag 24. Of op alle dagen van de cyclus.
U moet dit medicijn meestal drie maanden gebruiken voordat u het effect kunt beoordelen.
Lees meer over endometriose . “Overgangsklachten
Verschijnselen
Door een tekort aan oestrogenen kunt u overgangsklachten krijgen zoals menstruatiestoornissen, opvliegers, zweetaanvallen, slaapproblemen, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen. Het slijmvlies van de vagina kan droger worden. En daardoor kan het vrijen pijnlijk zijn en er zich makkelijker vaginale infecties kunnen voordoen.
Oorzaak
Tussen het 40e en 55e levensjaar wordt de activiteit van de eierstokken langzaam minder. Er ontstaat een tekort aan oestrogenen in het lichaam. De menstruatie houdt geleidelijk aan op. De laatste menstruatie heet de menopauze. Na de menopauze maakt het lichaam minder oestrogenen aan dan tijdens de vruchtbare levensfase. Door dit tekort aan oestrogenen ontstaan overgangsklachten. Ook als de eierstokken operatief zijn verwijderd, ontstaan er overgangsverschijnselen.
Behandeling
Artsen schrijven alleen medicijnen voor als de overgangsklachten u ernstig hinderen in de normale dagelijkse bezigheden. Oestrogeenhormonen, gecombineerd met progestageenhormonen, zoals dydrogesteron, verminderen de overgangsklachten.
Het progestageenhormoon is nodig voor vrouwen die hun baarmoeder nog hebben. Het voorkomt dat het baarmoederslijmvlies heel erg gaat groeien en er mogelijk baarmoederkanker ontstaat.
Het oestrogeenhormoon gebruikt u op alle dagen van de cyclus. U gebruikt dydrogesteron erbij vanaf dag 15 tot en met dag 28. In de periode dat u dydrogesteron erbij slikt, zult u een op een menstruatie lijkende onttrekkingsbloeding krijgen.
Lees meer over overgangsklachten . “Verminderde vruchtbaarheid
Ongewilde kinderloosheid kan onder andere komen doordat de eigen hormoonproductie tekortschiet. Progestageenhormonen spelen samen met oestrogeenhormonen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid. De balans tussen deze hormonen is belangrijk. Door een verstoring daarvan kan de eisprong (ovulatie) uitblijven. Of kan de baarmoeder in een slechtere conditie zijn, om een bevruchte eicel te laten innestelen.
Oorzaak
Een mogelijke oorzaak van verminderde vruchtbaarheid is een verminderde aanmaak van progestageenhormoon na de eisprong. Normaal gesproken zal het achterblijvende lege eiblaasje (het zogenaamde corpus luteum of gele lichaam) voldoende progesteron aanmaken. Hierdoor kan het bevruchte ei zich goed innestelen in de baarmoederwand. Als dit lege eiblaasje onvoldoende progesteron aanmaakt, kan het helpen om een progestageenhormoon te slikken in de periode vanaf de eisprong tot aan de innesteling. Daarom schrijven artsen soms dydrogesteron voor vanaf dag 14 tot en met dag 24 van de cyclus.
Na de bevruchting worden soms ook nog een paar weken progestageenhormoon gegeven om de zwangerschap te ondersteunen.
Effect
Het kan een paar maanden duren voordat het werkt. Raadpleeg uw arts, als u na 6 maanden niet zwanger bent geworden.
Miskraam
Verschijnselen
Een miskraam is het verlies van een vroege zwangerschap, tot 20 weken zwangerschapsduur. Meestal is de groei al gestopt in de eerste 12 weken. Ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen eindigt in een miskraam. De kans is groter als u ouder bent.
U kunt een miskraam voelen door:
- pijn onder in de buik of rug, alsof je ongesteld bent
- bloedverlies uit de vagina
- minder gespannen borsten, niet meer misselijk zijn. Klachten van de zwangerschap worden minder
Maar u kunt ook helemaal geen klachten hebben.
Oorzaak
Er kunnen allerlei oorzaken zijn voor een miskraam. Een van de mogelijke oorzaken is een tekort aan het hormoon progesteron. Dit hormoon is belangrijk voor de zwangerschap. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat de baarmoeder goed wordt voorbereid op de zwangerschap.
Werking
Dydrogesteron werkt hetzelfde als het lichaamseigen hormoon progesteron. Uit onderzoeken is gebleken dat dydrogesteron de kans op een miskraam vermindert. Vooral als u eerder een miskraam heeft gehad.
Artsen schrijven dydrogesteron voor om een miskraam te voorkomen (als u eerder een miskraam heeft gehad). Hoe eerder u dydrogesteron krijgt, hoe beter uw baarmoeder is voorbereid op de zwangerschap.
Artsen schrijven dydrogesteron ook voor als u een miskraam dreigt te krijgen. Hierbij helpt het om de baarmoeder te ‘kalmeren’.
Lees meer over miskraam . “Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Onregelmatig bloedverlies ('spotting')
Dit hoort na enige tijd vanzelf over te gaan, de menstruatie wordt dan regelmatig. Als u last blijft houden, raadpleeg dan uw arts. Soms is het nodig om de dosering tijdelijk te verhogen.
Wegblijven van de menstruatie
Een enkele keer komt de menstruatie niet meteen terug, als u met dit medicijn bent gestopt. Dit is met name het geval na gebruik gedurende meerdere maanden.
Maagdarmklachten, zoals misselijkheid
Dit hoort na enige tijd vanzelf over te gaan. Raadpleeg uw arts, als u na 3 maanden nog last heeft.
Pijnlijke of gespannen borsten
Deze klachten horen na enige tijd vanzelf over te gaan. Raadpleeg uw arts, als u na 3 maanden nog last heeft.
Hoofdpijn of migraine
Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Duizeligheid, slaperigheid of vermoeidheid
Vasthouden van vocht (dikke enkels en voeten). U merkt dit ook aan een toename van uw lichaamsgewicht.
Hierdoor kan uw bloeddruk iets stijgen. Het is zelden zo ernstig dat u met dit medicijn moet stoppen. Als u na 3 maanden last van dikke enkels houdt, raadpleeg dan uw arts.
Huidafwijkingen zoals bruine vlekken op de huid of huidirritatie onder invloed van zonlicht
Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.
Stemmingsveranderingen, zoals sneller geïrriteerd zijn, nervositeit of depressie
Heeft u veel last van stemmingsveranderingen, vraag dan uw arts om advies.
Meer of minder zin in vrijen, droge vagina en pijn bij het vrijen
Progestageenhormonen kunnen invloed hebben op uw zin in seks. Als u hier problemen mee heeft, overleg dan met uw arts.
Leveraandoeningen. Een leveraandoening merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik. Of aan een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts.
Als u acute porfyrie heeft. Dit is een stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen krijgt van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen. Dit medicijn kan een aanval uitlokken.
Geef aan de apotheker door dat u acute porfyrie heeft. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of andere uitlokkende middelen niet krijgt.
Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. Dit gebeurt meestal in een been, soms komt het bloedstolsel in de longen terecht. U kunt trombose herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been. Soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been. Zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed.
Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerste Hulp dienst. Heeft u ooit trombose gehad, dan mag u dit medicijn waarschijnlijk niet gebruiken. Raadpleeg uw arts.
Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. In zeldzame gevallen kunt u last krijgen van een ernstige overgevoeligheid met zwellingen in het gezicht, de tong en keel, benauwdheid of flauwvallen. Waarschuw dan direct een arts of ga naar de Eerste-Hulpdienst.
Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Mag ik dydrogesteron gebruiken met andere medicijnen?
Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.
Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
Zwangerschap
Heeft uw arts dit medicijn voorgeschreven bij verminderde vruchtbaarheid? Dan kunt u dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap. Er is veel ervaring met het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap. En er zijn geen aanwijzingen dat dit medicijn slecht is voor de zwangerschap of voor de baby. Overleg met uw arts hoe lang u dit medicijn moet blijven gebruiken als u zwanger bent geworden.
Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. En of het schadelijk slecht voor de baby is. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.
Hoe gebruik ik dit medicijn?
Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.
Hoe?
De arts kan u dydrogesteron op twee manieren voorschrijven. Dat hangt af van de reden waarvoor u het gebruikt. Bij het continue gebruik neemt u elke dag één dosis. Bij een cyclisch gebruik neemt u in een bepaalde periode van de menstruatiecyclus één of meer keer een dosis per dag. De eerste dag van de menstruatie noemt men ‘dag 1’. Het onderstaande is een voorbeeld, er kunnen redenen zijn waarom uw arts u een ander gebruik heeft voorgeschreven:
- abnormaal vaginaal bloedverlies: bij acute bloedingen 5 tot 7 dagen. Daarna bij elke cyclus van dag 11 tot en met dag 24;
- stoornissen tijdens de menstruatiecyclus: van dag 11 tot en met dag 24;
- menstruatieklachten: van dag 5 tot en met dag 24. Of vanaf dag 15 tot en met dag 24;
- endometriose: van dag 5 tot en met dag 24. Of ook wel een continu gebruik elke dag;
- overgangsklachten: gedurende 14 dagen per cyclus van 28 dagen, gecombineerd met oestrogeenhormonen;
- verminderde vruchtbaarheid: van dag 14 tot en met dag 24. Soms wordt na de bevruchting nog een paar weken progestageenhormoon gegeven om de eitjes te helpen overleven;
- dreigende miskraam: u krijgt dit medicijn zodra u klachten krijgt. En daarna 3x per dag totdat de klachten weg zijn en daarna nog een week. Vervolgens bouwt u af;
- miskramen voorkomen: als u eerder miskramen heeft gehad begint u voordat het kind is verwekt. En u gebruikt dit medicijn totdat u 20 weken zwanger bent. Daarna bouwt u af;
- voorkomen van depressie na bevalling: u krijgt dit medicijn na de bevalling.
Na het stoppen met het progestageenhormoon zal na een paar dagen een op een menstruatie lijkende onttrekkingsbloeding ontstaan.
Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u een vaste innametijd kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis. Bijvoorbeeld ’s ochtends bij het ontbijt. Als u het 2 of 3 keer per dag moet innemen: tijdens de maaltijden.
Hoe lang?
Afhankelijk van de reden waarvoor u het gebruikt, kunt u dydrogesteron een paar weken tot een paar maanden lang gebruiken.