Inhoud

• Wat zijn menstruatieklachten?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Menstruatieklachten

Wat zijn menstruatieklachten?

Bij de meeste vrouwen gaat de menstruatie gepaard met een aantal van de volgende klachten:

sneller geïrriteerd of emotioneel zijn, moeheid, pijnlijke borsten, een opgeblazen gevoel, buikkramp, hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en diarree.

Meer dan de helft van de vrouwen met een pijnlijke menstruatie hebben hier last van tijdens de eerste 2 dagen. Een klein deel van de vrouwen blijft aan het begin van de menstruatie zelfs 1 of 2 dagen thuis door de ernstige klachten.

• Bij meisjes tussen de 14 en 18 is de buikpijn het hevigst.
• Als een vrouw de pil gebruikt of na de geboorte van het eerste kind, worden de klachten minder.
• Sommige vrouwen krijgen pas klachten na het 25e jaar. Hier kunnen verschillende oorzaken voor zijn, zoals een ontsteking of een vleesboom. Deze vrouwen kunnen last hebben van buikkrampen, maar de buikpijn kan ook zeurend zijn. Zij kunnen ook pijn in de onderbuik hebben als ze niet ongesteld zijn. Soms begint de pijn in de week voorafgaand aan de menstruatie en wordt de pijn erger als de menstruatie begint. De buikpijn kan ook optreden tijdens het vrijen.
• Een koperspiraaltje kan de menstruatiepijn verergeren en het bloedverlies vergroten.

Andere klachten die samenhangen met de menstruatiecyclus zijn de volgende.

• Middenpijn. De eisprong rond de 14e dag van de cyclus kan een pijnlijk gevoel in de onderbuik geven. Dit duurt meestal enkele minuten tot uren.
• Overmatig en onregelmatig bloedverlies. De oorzaak kan een onderliggende ziekte zijn of een spiraaltje, maar het is ook vaak een teken van de naderende menopauze.
• Uitblijven van de menstruatie. Dit kan wijzen op zwangerschap. De oorzaken kunnen ook zijn: stress, te snel afvallen, te veel lichaamsbeweging, een hormonale stoornis, te veel drop eten of overgewicht.
• Premenstrueel syndroom. Vrouwen die hier last van hebben, hebben vooral klachten in de periode voorafgaande aan de menstruatie. Zij hebben psychische klachten (zijn emotioneel, snel geïrriteerd of depressief), hebben pijnlijke borsten, een opgeblazen gevoel, worden zwaarder door vochtophoping of krijgen huidproblemen. Als de menstruatie eenmaal goed op gang komt, verdwijnen de klachten meestal snel.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Om buikkramp bij de menstruatie te verlichten kunt u:

• rustig aan doen en zorgen voor ontspanning;
• een warme kruik op uw buik of onderrug leggen;
• een warm bad nemen.

Als u ook last heeft van uw onderrug kunt u:

• Een ontspanningsoefening doen. Ga op handen en knieën zitten en maak uw rug langzaam afwisselend hol en bol.
• De onderrug (laten) masseren.

Als u vooral last heeft van klachten in de periode voorafgaande aan de menstruatie (premenstrueeel syndroom), probeer dan het volgende.

• Verlaag de hoeveelheid zout in de voeding. Daarmee gaat u het vasthouden van vocht tegen.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.
• Probeer stress te vermijden en leer technieken om met stress om te gaan.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Als u veel last heeft van menstruatiepijn en bovenstaande oplossingen onvoldoende helpen, dan kunt u een pijnstiller nemen.

Bij de meeste vrouwen worden de buikkrampen minder als ze een medicijn met diclofenac, ibuprofen, ketoprofen of naproxen gebruiken. Gebruik deze alleen niet als u maagklachten heeft, of astma, hart- en vaatziekten, hemofilie, psoriasis, colitis, de ziekte van Crohn, of een lever- of nierfunctiestoornis. Deze pijnstillers kunnen ook problemen geven als u ze samen met bepaalde andere medicijnen (bijvoorbeeld tegen hoge bloeddruk) gebruikt. Vraag daarover advies bij uw apotheek. Als deze medicijnen niet geschikt voor u zijn, kunt u paracetamol gebruiken. Dit werkt vooral goed bij lichte menstruatiepijn.

Voor premenstrueel syndroom (klachten vóór de menstruatie) zijn diverse middeltjes te koop, zoals pyridoxine en teunisbloemolie (bij pijnlijke borsten). Van geen van deze middelen is bewezen dat ze werkzaam zijn. Bij premenstrueel syndroom moet u contact opnemen met uw huisarts. Tot u bij de huisarts terecht kan, kunt u tijdelijk een pijnstiller nemen.

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Neem in de volgende gevallen contact op met de huisarts.

• Bij een menstruatie die na het 25e jaar pijnlijk wordt.
• Bij een zeurende pijn die al aanwezig is voor het begin van de menstruatie en die tijdens de menstruatie erger wordt.
• Als de pijn elke maand erger wordt.
• Als de klachten rond uw menstruatie anders zijn dan u gewend bent.
• Als u naast pijn ook hevig, langdurig of onregelmatig bloedverlies heeft.
• Als u vermoedt dat uw klachten het gevolg zijn van premenstrueel syndroom.
• Als bovenstaande oplossingen om de klachten te verlichten onvoldoende helpen en u ook een pijnstiller heeft geprobeerd en de pijn niet is verminderd.
• Als u al de anticonceptiepil of een hormoonspiraal gebruikt, maar nog steeds een pijnlijke menstruatie heeft.
• Als u ongerust bent.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Ontstekingsremmende pijnstillers
Ontstekingsremmende pijnstillers, ook wel NSAID’s genoemd, verminderen tijdens de menstruatie de pijnlijke steken of kramp in de onderbuik en verminderen de doffe pijn in de rug en van spierpijn. Bij menstruatiepijn werken deze pijnstillers beter dan paracetamol.

Voorbeelden zijn acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, dexketoprofen, diclofenac, ibuprofen, indometacine, ketoprofen en naproxen.

Paracetamol 
Paracetamol werkt pijnstillend. Het vermindert tijdens de menstruatie de pijnlijke steken of kramp in de onderbuik en vermindert de doffe pijn in de rug en van spierpijn.

Paracetamol in combinatie met andere medicijnen
Soms wordt paracetamol gecombineerd met coffeïne. Dit versterkt mogelijk het pijnstillende effect en werkt opwekkend. Neem het daarom niet voor het slapengaan. Verder wordt paracetamol soms gecombineerd met propyfenazon, een andere pijnstiller. Ook zit er soms vitamine C bij. Dit lijkt niet echt iets toe te voegen aan de werking.

Anticonceptiepil
De anticonceptiepil (combinatiepil) kan worden gebruikt om menstruatiepijn te verminderen. De bloeding die in de stopweek van de pil ontstaat, is geen echte menstruatie, maar een onttrekkingsbloeding doordat de hoeveelheid hormonen in uw lichaam afneemt. De bloeding is minder heftig, korter en minder pijnlijk dan een gewone menstruatie. Er zijn verschillende soorten anticonceptiepillen. Zie voor meer informatie hierover bij Voorkomen van zwangerschap.

Progestageenhormonen
Progestageenhormoon is een vrouwelijke geslachtshormoon en heeft ongeveer dezelfde werking als het natuurlijke progesteron. Het zorgt ervoor dat de bloeding minder heftig, korter en minder pijnlijk is dan bij een gewone menstruatie. Voorbeelden zijn dydrogesteron, medroxyprogesteron en norethisteron.

Citalopram, escitalopram, sertraline, paroxetine en fluoxetine
Citalopram, escitalopram, sertraline, paroxetine en fluoxetine regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Dit is een van nature voorkomende stof. Deze medicijnen worden gebruikt bij premenstrueel syndroom.