Inhoud

• Wat is lichen planus?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Lichen planus

Wat is lichen planus?

Bij lichen planus zitten er ontstekingen in de huid of de slijmvliezen. Slijmvlies is huid met een dun laagje slijm.

Lichen planus in de huid

Als de ontstekingen in de huid zitten, ziet u kleine rode of lichtpaarse platte bultjes. Er kunnen kleine witte streepjes op de bultjes zitten. De bultjes jeuken meestal. Soms zijn er dikkere, grotere plekken.

De bultjes zitten vaak op deze plekken:

• op de polsen, onder aan de rug, in de nek en op de enkels
• bij mannen: op de huid van de penis
• bij vrouwen: aan de buitenkant van de schaamlippen (het deel waar haar groeit)

Meestal is de ziekte binnen 2 jaar over.

Uitzonderingen:

• Soms komen er dikke plekken op de scheenbenen. In deze plekken kan heel soms kanker ontstaan.
• Mensen met een donkere huid krijgen soms donkere vlekken in het gezicht, de hals en op de armen.

Deze soorten lichen planus duren meestal langer dan 2 jaar.

Lichen planus in de slijmvliezen

Als de ontstekingen in de slijmvliezen zitten, doet dat vaak pijn. U ziet meestal kleine witte streepjes en rode plekken die op schaafwonden lijken. De ontstekingen in de slijmvliezen zitten meestal op deze plekken:

• in de mond
• bij mannen: op de eikel en de binnenkant van de voorhuid
• bij vrouwen: aan de binnenkant van de schaamlippen (de vulva) en in de vagina

Bij lichen planus in de mond is er een iets grotere kans op mondkanker. Ga daarom minstens 1 keer per jaar op controle bij uw arts of tandarts.

Lichen planus in de slijmvliezen gaat meestal niet over.

Vrouwen hebben iets vaker lichen planus dan mannen. Bij kinderen komt het weinig voor.

Lichen planus op andere plekken

Lichen planus kan ook op andere plekken zitten. Bijvoorbeeld:

• in de nagels
  Ze kunnen kapotgaan, anders groeien, doormidden scheuren en pijn doen.
• in de haarzakjes op uw hoofd of de wenkbrauwen
  U krijgt dan jeuk of kale plekken.
• in de slokdarm
  U krijgt bijvoorbeeld last van brandend maagzuur, een hese stem of moeite met slikken. Soms ontstaat er kanker in lichen planus van de slokdarm.

Merkt u veranderingen aan uw hoofdhuid of nagels? Of heeft u problemen met slikken? Ga dan naar uw arts.

Deze informatie gaat alleen over lichen planus in de huid en in de slijmvliezen van de mond, de eikel, de binnenkant van de schaamlippen of de vagina.

Het is niet duidelijk waardoor lichen planus komt. Er zijn waarschijnlijk verschillende oorzaken.

• Misschien komt het door een fout in de afweer (auto-immuunziekte). Uw eigen afweer valt dan gezonde cellen aan in uw huid of slijmvliezen.
• Mensen krijgen soms lichen planus nadat ze besmet zijn met een virus. Bijvoorbeeld het virus waardoor je hepatitis C of de ziekte van Pfeiffer krijgt.
• Lichen planus komt in sommige families vaker voor. Het is misschien erfelijk.
• Lichen planus op de huid komt vaker voor bij mensen die bepaalde medicijnen gebruiken. Het gaat om pijnstillers zoals ibuprofen (NSAID’s) en medicijnen tegen een hoge bloeddruk of hartproblemen (bètablokkers en ACE-remmers).
• Lichen planus in de mond komt misschien door materialen die de tandarts gebruikt, bijvoorbeeld om vullingen te maken.
• Lichen planus op de lippen kan ook komen door een allergie. Bijvoorbeeld voor tandpasta.

Door stress kan lichen planus erger worden.
Het is niet besmettelijk. U krijgt het ook niet via seks.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Maak een afspraak met uw arts bij 1 of meer van deze klachten:

• De pijn is erger geworden.
• De jeuk is erger geworden.
• U heeft jeuk, pijn of veranderingen op nieuwe plekken, bijvoorbeeld:
  • U heeft pijn of jeuk op uw hoofd.
  • Uw haar valt uit.
  • U heeft jeuk bij uw anus (poepgat)
  • Uw nagels veranderen, ze worden bijvoorbeeld dunner, scheuren of groeien anders.
  • U heeft jeuk of pijn aan uw eikel of schaamlippen
• U maakt zich zorgen.
• U heeft problemen met vrijen.
• U heeft psychische problemen door de ziekte, zoals somberheid of verdriet.
• De ziekte is weer teruggekomen.

Maak ook een afspraak als u klachten heeft die bij lichen planus in de slokdarm horen, zoals:

• moeilijk kunnen slikken
• eten dat niet goed zakt
• pijn bij het slikken
• brandend maagzuur
• een hese stem

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Bijnierschorshormonen
Bijnierschorshormonen (corticosteroïden) op de huid of slijmvliezen verminderen de jeuk, pijn en het branderige gevoel.
Bij lichen planus schrijft arts vaak sterk tot zeer sterk werkende bijnierschorshormonen voor. Bijvoorbeeld in een crème, zalf of mondpasta. Voorbeelden van sterk en zeer sterk werkende bijnierschorshormonen zijn clobetasol en triamcinolonacetonide.

Tretinoïne mondpasta en triamcinolonacetonide mondpasta
Tretinoïne mondpasta en triamcinolonacetonide mondpasta worden gebruikt bij lichen planus in de mond. Ze verminderen de ontsteking en daardoor de pijn en irritatie. De mondpasta's genezen lichen planus niet.

Hydroxychloroquine of methotrexaat
Uw arts kan hydroxychloroquine of methotrexaat voorschrijven als plaatselijke behandeling van de klachten met bijnierschorshormonen niet goed genoeg werkt.